آیات صفت عینآیات نشان دهنده نظارت و مراقبت خداوند را آیات صفت عین گویند. ۱ - معانی عین در قرآن۱. چشم (عضو بدن)؛ مانند آیات: ۴۵ سوره مائده، ۱۳ سوره آل عمران، ۸۳ سوره مائده، ۱۷۹ سوره اعراف و…. ۲. چشمه (چشمه آب گوارا)، چشمه آب داغ و جوشان و چشمه مس مذاب؛ مانند آیات: ۶۰ سوره بقره، ۵ سوره غاشیه، ۱۲ سوره سبا و…. ۳. کنایه از نظارت و مراقبت؛ مانند: آیه ۳۷ سوره هود. ۲ - عین در قرآنواژه "عین" ۶۵ بار در قرآن به کار رفته که در چند آیه "عین" به خداوند سبحان نسبت داده شده است؛ این بخش از آیات را "آیات صفت عین" می‌گویند. ۲.۱ - آیات صفت عین۱. آیه ۳۷ سوره هود : (واصنع الفلک باعیننا ووحینا)؛ "و زیر نظر ما و (به) وحی ما کشتی را بساز ". ۲- آیه ۲۷ مؤمنون: (فاوحینا الیه ان اصنع الفلک باعیننا ووحینا)؛ "پس به او وحی کردیم که زیر نظر ما و (به) وحی ما کشتی را بساز". ۳. آیه ۴۸ سوره طور: (واصبر لحکم ربک فانک باعیننا)؛ " و در برابر دستور پروردگارت شکیبایی پیشه کن که تو خود در حمایت مایی". ۴. آیه ۱۴ سوره قمر : (تجری باعیننا جزاء لمن کان کفر)؛ "(کشتی) زیر نظر ما روان بود (این) پاداش کسی بود که مورد انکار واقع شده بود". ۵. آیه ۳۹ سوره طه : (والقیت علیک محبة منی ولتصنع علی عینی)؛ " و مهری از خودم بر تو افکندم تا زیر نظر من پرورش یابی". ۳ - آیات بصر و نظرافزون بر این آیات که صفت "عین" را به خداوند نسبت داده، آیاتی هم "بصر" و "نظر" را به خداوند نسبت داده‌اند؛ مانند آیات: ۷۷ سوره آل عمران و ۲۲ و ۲۳ سوره قیامت. ۴ - عقیده فرقه مجسمهبرخی از فرق اسلامی همانند مجسمه با جمود بر ظواهر این آیات، به جسمیت خداوند قائل شده، معتقدند خداوند، چشم دارد، قابل رؤیت است، در قیامت مجسم می‌شود و بندگان او را می‌بینند. ۵ - اعتقاد صحیحولی به اعتقاد اکثر علمای اسلامی رؤیت خداوند محال است؛ زیرا لازمه رؤیت هر شیء، جسم بودن و مکان، اجزا و جهت داشتن است، که هیچ یک در خداوند سبحان راه ندارد و امکان پذیر نیست. ۶ - آیات نافی رؤیتهمچنین مفاد آیات متعددی از قرآن، نفی رؤیت و جسمیت است؛ مانند: (لا تدرکه الابصار...) و (... لیس کمثله شیء...) . ۷ - نتیجهدر نتیجه، منظور از آیات صفت عین، "دیدگان ظاهری" نیست؛ بلکه مراد از آن، حفظ، مراقبت و نظارت است. [۲۴]
سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ج۳، ص۳۵۷.
[۲۵]
مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۴، ص۲۲۱-۲۵۴.
۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات صفت عین». |